Duurzaamheidsrapportage zonder verplichting? De VSME-standaard biedt een slimme route

Geschreven door: Miranda Haak en Christiaan Mulder

Vrijwillig rapporteren, strategisch vooruitdenken

Steeds meer organisaties willen transparant zijn over hun maatschappelijke en milieuprestaties. Niet omdat het móét, maar omdat klanten, financiers en ketenpartners erom vragen — of omdat ze geloven in verantwoord ondernemen. Maar hoe doe je dat als je (nog) niet onder de CSRD valt?

Dan biedt de VSME-standaard een slimme, flexibele en toekomstgerichte oplossing — zonder de zware last van de CSRD.

Voor wie is dit relevant?

De VSME-standaard is in de eerste plaats ontwikkeld voor het mkb, en met name relevant voor:

• Groeiend mkb dat in beeld komt bij grotere ketenpartners

• Mkb in sectoren met toenemende duurzaamheidsverwachtingen (zoals bouw, productie, retail, logistiek, zorg)

• Ondernemingen die willen voorsorteren op toekomstige wetgeving, aanbestedingen of ketenverplichtingen

Wat is de VSME?

De Voluntary Sustainability Reporting Standard for SMEs (VSME) is een vrijwillig rapportagekader dat speciaal is ontwikkeld voor organisaties die duurzaamheidsinformatie willen delen zonder direct te vallen onder de verplichtingen van de CSRD.

De standaard is ontwikkeld door EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group), de organisatie die namens de Europese Commissie verantwoordelijk is voor het ontwikkelen van duurzaamheidsrapportagestandaarden. EFRAG stelde eerder de verplichte European Sustainability Reporting Standards (ESRS) op voor grote bedrijven en werkt nu ook aan werkbare alternatieven voor het mkb, zoals deze vrijwillige VSME-standaard.

B vs. C: wat is het verschil?

Veel organisaties haken hier af: “Twee modules? Wat moet ik kiezen? Wat zit er precies in?”

Onderstaande tabel helpt je op weg.

	Module B: Basis	Module C: Comprehensive
Doel	Eerste, beknopte rapportage	Uitgebreidere communicatie met stakeholders
Vorm	Invultabel met basisgegevens	Rapportage met toelichting, context en verhaal
Inhoud	Kerncijfers over personeel, milieu, beleid	Breder: strategie, governance, impact, doelen
Nodig voor?	Ketenvragen, subsidieaanvragen, eerste stap	Reputatie, partnerschap, voorbereiding op CSRD
Tijdsinvestering	Laag (enkele dagen)	Middelgroot tot hoog (meerdere weken)
Stakeholderbetrokkenheid	Beperkt	Actief: input ophalen is aanbevolen
Voorbeeldvraag	Hoeveel energie gebruiken we?	Hoe verankeren we duurzaamheid in onze strategie?
Scope van impact	Vooral intern, uit te breiden naar ketenpartners	Verplicht over de volledige waardeketen (upstream & downstream)
Frequentie	Jaarlijks aanbevolen (bij herhaling)	Jaarlijks verplicht

Zo kies je de juiste module

Module B past bij jou als je…

• voor het eerst rapporteert en klein wilt beginnen

• vooral data moet aanleveren aan een CSRD-plichtige klant

• rapportage wilt kunnen herhalen zonder grote inspanning

• zoekt naar een praktische “compliance light”-oplossing

  
  

Module C past bij jou als je…

• duurzaamheid expliciet onderdeel maakt van je missie

• waarde hecht aan stakeholderdialoog en reputatie

• je voorbereidt op latere CSRD-verplichting

• aan financiers, partners of overheid je aanpak wilt uitleggen

  
  

Belangrijk: je kunt Module B combineren met onderdelen uit C – dat maakt het schaalbaar.

Waarom een (lichte) DMA nog steeds verstandig is

Een Dubbele Materialiteitsanalyse (DMA) is onder VSME niet verplicht, maar wel aan te raden. Het helpt je te focussen op wat écht relevant is — en voorkomt dat je ‘voor de vorm’ gaat rapporteren.

Voorbeelden:

• Kies je voor C? Dan helpt een DMA bij het prioriteren van thema’s

• Word je bevraagd door stakeholders? De DMA geeft onderbouwing

• Wil je CSRD-proof zijn? De DMA legt alvast het fundament

Element	VSME	CSRD (ESRS)
DMA verplicht?	❌ Nee	✅ Ja
DMA aanbevolen?	✅ Ja, vooral bij C-module	✅ Ja, essentieel
Sturing op onderwerpen	Indirect via if applicable-principe	Direct via artikel 17 ESRS 1
Methode voorgeschreven?	❌ Nee	✅ Ja, inclusief stakeholderdialoog
Scope van impact	Intern met mogelijkheid tot uitbreiding	Volledige waardeketen (upstream en downstream)
Frequentie	Jaarlijks aanbevolen	Jaarlijks verplicht

Wanneer moet je het verslag publiceren?

Veel ondernemers vragen zich af: Moet mijn duurzaamheidsverslag tegelijk met het jaarverslag verschijnen?

Het antwoord is nee.

Bij VSME bepaal je zélf het publicatiemoment — dat geeft je rust, overzicht en flexibiliteit:

• Je kunt het rapport los publiceren — in voorjaar of najaar

• Je hoeft geen accountant mee te laten kijken (dus: kostenbesparing)

• Je kiest je eigen communicatiemoment richting stakeholders

Je kunt het rapport uiteraard wél koppelen aan je jaarverslag — maar het hoeft dus niet.

Zo begin je vandaag nog

1. Kies je instapniveau: B of C (of een combinatie)

2. Voer een lichte DMA uit: wat doet ertoe in jouw context?

3. Verzamel gegevens: begin met wat je hebt — breid uit wanneer nodig

4. Bundel in een rapport: kies de vorm die past bij je doelgroep

5. Herhaal jaarlijks: blijf actueel én werkbaar

Dufinco helpt je de juiste route kiezen

Bij Dufinco maken we duurzaamheidsrapportage werkbaar, schaalbaar en begrijpelijk.

Wat ons onderscheidt:

We zijn sterk in het aanbrengen van structuur. Gestructureerd pakken wij de analyse van de wetgeving, de gapanalyse en de implementatie op. Daardoor wordt helder:

• Wat de wet precies zegt

• Wat dit concreet betekent voor jouw onderneming

• Hoe je dit op een doelgerichte en effectieve manier implementeert

  
  

Door deze aanpak voorkom je ruis, dubbel werk of onduidelijkheid over wat wettelijk vereist is. We zorgen dat je niet afdwaalt van de bedoeling van de wet, maar ook niet méér doet dan nodig is.

Te vaak zien we dat wetgeving onvoldoende wordt gelezen of te vrij wordt geïnterpreteerd. Juist door de wet als kader te hanteren, blijf je als organisatie in control — en kun je duurzaam en aantoonbaar effectief rapporteren.

Of je nu kiest voor een praktische B-rapportage of begeleiding zoekt bij een volledige C-aanpak: wij helpen je vooruit — duidelijk, doelgericht en met oog voor proportionaliteit.

Vragen?

Mail ons via info@dufinco.nl of via Miranda.haak@dufinco.nl

Bel ons op +31 6 512 47 217

Benieuwd hoe de VSME jouw organisatie direct kan helpen verduurzamen en transparanter te worden? Neem vandaag nog contact op — wij helpen je in één gesprek op weg.